Διαβάστε τo χρονικό της σφαγής που έγινε στις 10 Ιουνίου 1944 στο Δίστομο και αύριο, Τετάρτη 10/6, ίδια μέρα, θα τιμήσουμε τους νεκρούς με τραγούδια γραμμένα στη μνήμη τους και τραγουδισμένα από το μαυσωλείο στο Δίστομο, ζωντανά σε live streaming μετάδοση στις 9:30μ.μ. από εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=_fHOuTLrgKU
Το χρονικό:
Το πρωί του Σαββάτου της 10ης Ιουνίου του 1944, του έτους που χαρακτηρίστηκε από τους ιστορικούς ως έτος των μεγάλων γερμανικών εκκαθαριστικών επιχειρήσεων, των μαζικών καταστροφών χωριών και των μαζικών εκτελέσεων αμάχων, ξεκινάει από τη Λιβαδειά φάλαγγα τάγματος των Waffen SS, με επικεφαλής τον νεαρό Φριτς Λάουτενμπαχ και εντολή του ταγματάρχη Κουρτ Ρίκερτ, οι οποίοι ήταν μέλης του 7 Συντάγματος της 4ης Μεραρχίας Τεθωρακισμένων Γρεναδιέρων της Αστυνομίας των Ες Ες. Ήταν οι ίδιοι άνθρωποι που λίγους μήνες πριν είχαν αιματοκυλίσει τη Δ. Μακεδονία διενεργώντας σφαγές αμάχων στην Κλεισούρα και το Μεσόβουνο.
Σκοπός τους να προκαλέσουν την εμφάνιση των ανταρτών και την αφορμή αντιποίνων.
Σκοπός τους να εκτελέσουν αμάχους και να προξενήσουν καταστροφές.
Σκοπός τους να διενεργήσουν σφαγή γυναικών και παιδιών.
Της φάλαγγας προπορεύονται δύο επιταγμένα φορτηγά με μεταμφιεσμένους σε μαυραγορίτες Γερμανούς στρατιώτες. Στην πορεία τους προς το Δίστομο δείχνουν τις προθέσεις τους: συλλαμβάνουν μετά τον Καρακόλιθο 12 άνδρες ομήρους, εκτελούν άλλους έξι πολίτες, μεταξύ των οποίων μία έφηβη κοπέλα. Όλοι βρίσκονταν στα κτήματά τους ή στα μαντριά. Στη διασταύρωση Διστόμου-Αράχωβας συναντιούνται με μία δεύτερη φάλαγγα που έχει ξεκινήσει από την Άμφισσα.
Οι πάνοπλοι Γερμανοί στρατιώτες εισέρχονται στο Δίστομο. Ερευνούν τα σπίτια, λεηλατούν και ανακρίνουν τους κατοίκους τρομοκρατώντας τους. Το μεσημέρι της μοιραίας αυτής ημέρας η μία φάλαγγα επιστρέφει στη βάση της, στην Άμφισσα. Η μονάδα όμως του Λάουτενμπαχ διασχίζει τη μικρή πόλη του Διστόμου και λίγα χιλιόμετρα ΝΑ συγκρούεται με ένα λόχο του ΕΛΑΣ. Η μάχη τελειώνει με απώλειες για τους Ναζί. Επιστρέφουν στο Δίστομο με την απόφαση να εκτελέσουν όλους τους κατοίκους.
Η ειλημμένη απόφαση της σφαγής πραγματοποιείται:
Γύρω στο απομεσήμερο του Σαββάτου, ξεκινάει αυτό που ο ιστορικός Μαρκ Μαζάουερ χαρακτήρισε ‘’αμόκ’’: Η μαζική εκτέλεση του άμαχου πληθυσμού με απίστευτη ωμότητα και σαδισμό. Μέσα σε λίγες ώρες σφαγιάζονται κυριολεκτικά 223 άνδρες, γυναίκες, παιδιά, βρέφη, ηλικιωμένοι, ανάπηροι, έμβρυα. Σύμφωνα με την αναφορά του κατοχικού Νομάρχη Βοιωτίας «Λυσσαλέα η αγριότης δεν εφείσθη ούτε των νηπίων, τα οποία άταφα έτι, σφίγγονται σπασμωδικώς στοργικά εις τους αψύχους κόλπους των μητέρων. Ολόκληρον χωρίον το Δίστομον κατεστράφη. Όχι δια πυρός, αλλά δια αθρόας των κατοίκων παντός φύλου και ηλικίας εκτελέσεως…».
Οι συνέπειες για τη ζωή των κατοίκων ήταν ανυπολόγιστες: ψυχολογικές, κοινωνικές, δημογραφικές, οικονομικές. Κάποιοι δεν κατάφεραν να επιστρέψουν ποτέ στην κανονικότητα. Το τραύμα και η μνήμη της βίαιης απώλειας εγγράφηκε στη συλλογική μνήμη για πάντα.
Το Δίστομο παραμένει εναργής υπενθύμιση του χρέους των σύγχρονων πολιτών για την προάσπιση μιας κοινωνίας με κέντρο τον άνθρωπο και τα δικαιώματά του.
Αμαλία Ν. Παπαϊωάννου,
Αρχαιολόγος, επιστημονικός συνεργάτης Μουσείου Θυμάτων Ναζισμού